Περί της κληµατίδας του θεού του κεραυνού

Περίληψη

Το lei gong teng είναι ένα βότανο που εισήχθη στην επίσηµη Κινεζική φαρµακοποιία κατά τις αρχές του 20ου αι. και συνήθως δεν διδάσκεται στο πλαίσιο της Κινεζικής Βοτανοθεραπείας. Παρόλη την τοξικότητα και τις σηµαντικές παρενέργειες που παρουσιάζει η χρήση του, χορηγείται σήµερα εκτεταµένα στην Κίνα στα περισσότερα αυτοάνοσα νοσήµατα, καθώς και σε διάφορους τύπους καρκίνου, χάρη στην αποτελεσµατικότητά του. Τα τελευταία χρόνια µια σειρά από έρευνες σε δυτικά ινστιτούτα δηµιούργησαν µεγάλο ενδιαφέρον στις ΗΠΑ και την Ευρώπη για το σχετικά άγνωστο αυτό φυτό.

---

Ονομασία

Ο Κινεζικός όρος (léi gōng téng, 雷公藤) αναφέρεται στο ξύλο της ρίζας του είδους Tripterygium wilfordii J.D. Hooker, της οικογένειας Celastraceae, που φέρει την φαρµακευτική ονοµασία Medulla Radicis Tripterygii. Άλλες Κινεζικές ονοµασίες είναι: cài chóng yào, duàn cháng căo, hóng yào, huáng téng ή huáng téng mú, zi jin pi (Μανδαρίνικα), leui gung tang (Καντονέζικα) (Bensky et al. 2004). Πιο πρόσφατα έχουν αρχίσει να χρησιµοποιούνται και τα φύλλα του φυτού. Είναι το µοναδικό είδος του γένους στην Κίνα και θεωρείται πλέον συνώνυµο µε τα Aspidopterys hypoglauca H. Léveillé, Tripterygium hypoglaucum (H. Léveillé) Hutchinson και T. regelii Sprague & Takeda (Wu et al. 2008). Στα Αγγλικά συνήθως αποκαλείται Thunder God’s vine, Thunder Duke’s Vine ή Yellow vine root pith.

 

Βοτανική περιγραφή

Πρόκειται για ένα είδος πολυετούς αναρριχητικού φυλλοβόλου, που φθάνει σε ύψος τα 2-6 m (σπανιότερα ως 10 m) (Wu et al. 2008). Ιθαγενές των υποτροπικών περιοχών της ΝΑ Κίνας (Anhui, Fujian, Guangdong, Guangxi, Guizhou, Hubei, Hunan, Jiangsu, Jiangxi, νότιο Jilin, νοτιοανατολικό Liaoning, Sichuan, Xizang, Yunnan και Zhejiang), της Ταϊβάν (στις βόρειες περιοχές), της Ιαπωνίας, Κορέας και βορειοανατολικής Βιρµανίας (Myanmar), ευδοκιµεί σε εύφορα εδάφη µικτών δασών ή στα δασοόρια, σε σκιερές, υγρές πλαγιές, κατά µήκος δασωµένων ρεµάτων και σε ορεινές κοιλάδες, µε υψόµετρα 100-3500 m. Τα φύλλα του είναι ωοειδή, ωοειδή-προµήκη ή ωοειδή-ελλειπτικά, µε πριονωτή περιφέρεια, µήκος 8,5-12,5 cm και λεία ή χνουδωτή επιφάνεια. Ανθίζει τον Μάιο-Οκτώβριο σε ταξιανθίες µε µικρά λευκά, πρασινωπά ή κιτρινοπράσινα πενταµερή άνθη, µεγέθους 4-6 x 4-6 mm. Ο δίσκος των στηµόνων έχει έντονο πράσινο χρώµα, ενώ το στίγµα του ύπερου είναι φωτεινό ιώδες. Ο καρπός του είναι σαµάρα (τύπος αχαινίου) µε πράσινο ή φαιοπράσινο χρώµα, διαστάσεων 1,3-1,9

 

Συστατικά

Το πρώτο συστατικό που αποµονώθηκε από τη ρίζα του Tripterygium wilfordii J.D. Hooker ήταν το διτερπένιο tripterine, το 1936 από τον Zhao Cheng-gu. Σύµφωνα µε τις µέχρι στιγµής µελέτες το είδος περιέχει περισσότερες από 70 χηµικές ενώσεις: αλκαλοειδή (wilfordine, wilforgine, wilfortrine, wilforzine, wilforine κλπ.), µακροκυκλικά αλκαλοειδή (π.χ. celacemine, celabenzine, celafurine, celecinnine), σεσκιτερπενικά αλκαλοειδή (wilfornine), εποξυ-διτερπένια (triptolide, tripdiolide, triptonide, triptonolide, triptophenolide, hypolide κλπ.), άλλα διτερπένια (tripterine, triptonoterpene, triptolidenol), τριτερπένια (επτά συνολικά, µεταξύ των οποίων η triptophenolide), dulcitrol, γλυκοσίδια (triptotriterpenic acid, orthosphenic acid, wilforlide A και B κλπ.), trichlorolide, galactitol, evonymine, β-sitosterol, epicatechuic acid, glycoside και βιταµίνη C. Βασικότερα δραστικά συστατικά θεωρούνται τα αλκαλοειδή και τα διτερπένια (Holmes 1997, Bensky et al. 2004, Yang 2005).x 1,2-1,5 cm και ωριµάζει Αύγουστο ως Νοέµβριο.

 

Ενδείξεις

Όπως προαναφέρθηκε στην Κινεζική φαρµακοποιία χρησιµοποιείται το ξύλο της ρίζας, που περιλαµβάνεται στην κατηγορία των βοτάνων µέτριας δύναµης, µε αθροιστική και οξεία τοξικότητα, ενώ πιο πρόσφατα έχουν αρχίσει να χρησιµοποιούνται και τα φύλλα του. Στην Παραδοσιακή Κινεζική Ιατρική το βότανο αυτό θεωρείται ότι έχει δριµεία και πικρή γεύση, πολύ ψυχρή φύση και είναι ιδιαίτερα τοξικό. Επιδρά πρωτίστως στα κανάλια του ήπατος και σπληνός (στον Holmes 1997 αναφέρονται τα κανάλια ήπατος και ουροδόχου κύστης). Πρόκειται για πολύ πρόσφατη προσθήκη στην επίσηµη τουλάχιστον Κινεζική φαρµακοποιία. Η πρώτη αναφορά στη χρήση του βρίσκεται στο έργο Zhōng guó yào zhí zhì (Medicinal Plants of China), αγνώστου συγγραφέα, πιθανόν των αρχών του 20ου αι. (Bensky et al. 2004). Σύµφωνα µε την Παραδοσιακή ΚινεζιΠερί της κληµατίδας του θεού του κεραυνού ή lei gong teng eski.indd 19 13/03/2015 10:10 ΠΜ 20 Περί της κληµατίδας του θεού του κεραυνού ή lei gong teng κή Ιατρική χρησιµοποιείται κυρίως σε σύνδροµα µπι (bì zhèng, 痹症) µε άνεµο, υγρασία και θερµότητα, που εκδηλώνονται µε αρθραλγίες, µούδιασµα ή οιδήµατα αρθρώσεων, επίµονες δερµατίτιδες και κνησµό. Στον Bensky (3η εκδ., 2004, σελ. 1049) το lei gong teng τοποθετείται στην κατηγορία των βοτάνων υπό κατάργηση (obsolete) και ειδικότερα στην υποκατηγορία όσων παρουσιάζουν επικίνδυνη τοξικότητα (Section 1: Substances with Unacceptable Toxicity).

Το lei gong teng ψύχει ισχυρά αποβάλλοντας τη θερµότητα, διαλύει τις τοξίνες, µαλακώνει τους συνδέσµους, τονώνει το αίµα, ξεµπλοκάρει τις στάσεις, περιορίζει τα οιδήµατα και τον πόνο που σχετίζεται µε αυτά, σκοτώνει κυρίως εντερικά παράσιτα και ανακουφίζει από τον κνησµό. Επειδή αναλώνει το τσι και βλάπτει το αίµα (xuè, 血), χορηγείται συνήθως µαζί µε τονωτικά βότανα όπως τα Astragali Radix (huáng qí, 黄芪), Codonopsis Radix (dăng shēn, 党参), Lycii Fructus (gŏu qĭ zĭ, 枸杞子) και Spatholobi Caulis (jī xuè téng, 鸡血藤).

Χρησιµοποιείται ειδικά σε επίµονα σύνδροµα µπι, σε συνδυασµό µε άλλα βότανα, όπως το Clematidis Radix (wēi líng xiān, 威灵 仙), Angelicae pubescentis Radix (dú huó, 独活) και Gentianae macrophyllae Radix (qín jiāo, 秦艽).

Μια δεύτερη σηµαντική κατηγορία χρήσης του βοτάνου ήταν η αποβολή υγρασίας ειδικά σε περιπτώσεις µε επίµονο κνησµό και δερµατίτιδα, όπου χρησιµοποιείται σε συνδυασµό µε Saposhnikoviae Radix (fáng fēng, 防风), Tribuli Fructus (jí lí, 蒺 藜) και Kochiae Fructus (dì fū zǐ, 地肤子) (Bensky et al. 2004). Υπό την οπτική της δυτικής ιατρικής το lei gong teng µπορεί να θεωρηθεί αναλγητικό, χαλαρωτικό και αντιφλεγµονώδες, κυρίως του µυοσκελετικού συστήµατος. Χορηγείται σε οξεία µυοσκελετικά προβλήµατα µε αρθραλγίες, όπως στη ρευµατοειδή αρθρίτιδα, νευραλγίες, ερυθηµατώδη λύκο, πολυµυοσίτιδα κλπ. Θεωρείται επίσης ανοσοκατασταλτικό και αντιαλλεργικό, σε περιπτώσεις αυτοάνοσων νοσηµάτων, όπως η ρευµατοειδής και ψωριασική αρθρίτιδα, ο ερυθηµατώδης λύκος, ψωρίαση, σύνδροµο Behcet, αγκυλωτική σπονδυλίτιδα, σύνδροµα Sjögren και Reiter, δερµατοµυοσίτιδα, αλλεργική πορφύρα, αλλεργική αγγειίτιδα και σκλήρυνση κατά πλάκας (Bensky et al. 2004).

Την τελευταία εικοσαετία το βότανο αυτό έχει συγκεντρώσει την προσοχή των ερευνητών στην Κίνα κυρίως στη θεραπεία της ρευµατοειδούς αρθρίτιδας, αλλά και του ερυθηµατώδους λύκου, της ψωρίασης, της νεφρίτιδας και των καρκινικών όγκων. Οι σχετικές έρευνες πάνω στο είδος έφθασαν στα απόγειό τους στις δεκαετίες του 1980-90, µε τρία εθνικά συµπόσια αφιερωµένα στο βότανο αυτό: στο Honghu (1987), Wuhan (1991) και Nanjing (1995). Το ενδιαφέρον αυτό οδήγησε και σε παράλληλη ανάπτυξη των τεχνικών καλλιέργειας, κυρίως στις επαρχίες Fujian και Jiangxi. Ο Κινεζικός Σύνδεσµος Ολοκληρωµένης Ιατρικής (Chinese Association of Integrative Medicine) διοργάνωσε ένα τέταρτο – διεθνές αυτή τη φορά – συµπόσιο που πραγµατοποιήθηκε στη Shanghai τον Μάιο του 2004, όπου παραβρέθηκαν περισσότεροι από 240 επιστήµονες από όλες τις περιοχές της Κίνας, καθώς και από την Ιαπωνία, Γαλλία και ΗΠΑ. Σύµφωνα µε µια έρευνα αγοράς το 2005, τουλάχιστον 20 κινεζικές φαρµακευτικές εταιρείες συµµετείχαν ενεργά στις έρευνες για το lei gong teng, ενώ περίπου 100 εκατοµµύρια Κινέζοι είχαν χρησιµοποιήσει κάποιο σχετικό παρασκεύασµα (Qin & Lin 2005).

 

Δοσολογία & τρόπος λήψης

Η δοσολογία του βοτάνου είναι 9-12 gr (Bensky et al. 2004) (6-20 gr στον Holmes 1997) σε αφέψηµα ή 1-3 ml σε βάµµα. Το lei gong teng πρέπει να χρησιµοποιείται µόνο υπό επίβλεψη. Η χορήγηση ξεκινά από µικρές δόσεις που αυξάνονται µόνο αν µετά από δύο εβδοµάδες δεν έχουν καταγραφεί αποτελέσµατα. Σε γενικές γραµµές συνιστάται η διακοπή για 7-10 ηµέρες µετά από χορήγηση ενός µήνα, ανάλογα µε την αντίδραση του ασθενή και τη σοβαρότητα της κατάστασής του. Οι παρενέργειες µπορούν να µετριαστούν αν το παρασκεύασµα χορηγηθεί µετά από τα γεύµατα, µε ταυτόχρονη λήψη βιταµίνης Β6 ή αντιόξινων. Συνιστάται απαραίτητα η παρακολούθηση της θεραπείας και των παρενεργειών µε αιµατολογικές εξετάσεις. Σε περίπτωση έντονων παρενεργειών η χορήγηση του βοτάνου πρέπει να σταµατήσει και να ληφθούν µεγάλες δόσεις βιταµίνης B4 και C. Θα πρέπει να χρησιµοποιούνται µόνο φυτά µε γνωστή περιεκτικότητα σε τριπτολίδη, που άλλωστε αποτελεί και το βασικό κριτήριο ποιότητας (περιεκτικότητα σε τριπτολίδη 7-10%, Bensky et al. 2004). Στην πράξη στις κλινικές της Κίνας χορηγείται σε µορφή χαπιού (εκχύλισµα ρίζας/φύλλων ή δραστική ουσία, όπως η τριπτολίδη) για χρονικό διάστηµα συνήθως 3 µηνών, ενώ οι ασθενείς βρίσκονται υπό παρακολούθηση για ηπατική ή νεφρική ανεπάρκεια, µε συχνές εξετάσεις αίµατος. Από τις διάφορες µελέτες που έχουν διεξαχθεί, οι σχετικές δοσολογίες που έχουν χρησιµοποιηθεί περιλαµβάνουν (Zhou et al. 1999, Qin & Lin 2005, Zhang et al. 2005, Fu et al. 2013): 60 mg/ηµέρα εκχυλίσµατος φύλλων σε eski.indd 20 13/03/2015 10:10 ΠΜ 21 Κωνσταντίνος Γρίβας περιπτώσεις ρευµατοειδούς αρθρίτιδας για 12 εβδοµάδες ή 180 ως 360 mg/ηµέρα εκχυλίσµατος ρίζας.

 

Τοξικότητα

Το lei gong teng έχει αποδειχθεί εξαιρετικά αποτελεσµατικό σε αρκετά σοβαρά νοσήµατα, αλλά παρόλα αυτά είναι τοξικό µε πολλές παρενέργειες και η χρήση του έχει οδηγήσει σε αρκετούς θανάτους. Υπάρχουν 4 βασικές αιτίες για την τοξικότητα αυτή (Bensky et al. 2004): 1. Υπερβολική δόση ή χρήση φρέσκου φλοιού ρίζας (30-60 gr θεωρούνται θανατηφόρος δόση για έναν ενήλικο). 2. Χρήση των τρυφερών κορυφών, κυρίως από άτοµα µε τάσεις αυτοκτονίας (η θανατηφόρος δόση υπολογίζεται στα 12 gr). 3. Τυχαία κατανάλωση µελιού που παράγεται από ανθοφορία του είδους Tripterygium wilfordii J.D. Hooker. 4. Καθότι έχουν συµβεί σοβαρές δηλητηριάσεις στο πλαίσιο της ασφαλούς δοσολογίας, φαίνεται ότι ένα σοβαρό αίτιο είναι η προδιάθεση του ασθενούς. Εσωτερικά χρησιµοποιείται το λιγότερο τοξικό τµήµα του βοτάνου. Για τον σκοπό αυτόν αφαιρούνται τουλάχιστον δύο στρώµατα φλοιού (εξωτερικός και εσωτερικός φλοιός) και χρησιµοποιείται το υπόλοιπο ξύλο της ρίζας ως αφέψηµα ή βάµµα. Λιγότερο τοξικά είναι τα µεγαλύτερα σε ηλικία φυτά. Το βράσιµο πρέπει να διαρκεί τουλάχιστον 3 ώρες. Όπως προαναφέρθηκε είναι ασφαλέστερη η διακοπτόµενη χρήση του βοτάνου. Το µέγιστο αποτέλεσµα επιτυγχάνεται µετά από τρεις µήνες θεραπείας. Μετά την περίοδο αυτή χορηγείται δόση ενός τρίτου της αρχικής για συντήρηση. Σε εξωτερική χρήση µπορεί να χρησιµοποιηθεί ολόκληρο το φυτό σε περιστατικά αρθρίτιδας, δήγµατα φιδιών, κνησµό, εκζέµατα κλπ. Τα φύλλα και ο φλοιός της ρίζας χρησιµοποιούνται επίσης για τη θανάτωση αρουραίων, προνυµφών κλπ. (Bensky et al. 2004).

 

Αντενδείξεις & παρενέργειες

Η λήψη του βοτάνου αντενδείκνυται στην εγκυµοσύνη, τον θηλασµό ή σε νεαρές γυναίκες, καθώς και σε αιµορραγίες, καρδιοπάθειες, νεφροπάθειες, νοσήµατα σπληνός, ήπατος ή γαστρεντερικά. Τα βασικά συµπτώµατα (Bensky et al. 2004) στην περίπτωση οξείας δηλητηρίασης εµφανίζονται αµέσως ως και δύο ώρες µετά την κατάποση και περιλαµβάνουν βίαιους έµετους, ξηροστοµία, καυστικό πόνο στην άνω κοιλιακή χώρα ή το δεξιό υποχόνδριο, έντονη διάρροια, ηπατοµεγαλία, ίκτερο, πόνο στο στήθος, αίσθηση παλµών, δύσπνοια, αδύναµο σφυγµό, υπόταση, πνευµονικό οίδηµα, διάφορους τύπους καρδιακής αρρυθµίας (περιλαµβάνοντας την φλεβοκοµβική ταχυκαρδία και κολποκοιλιακό αποκλεισµό), νευρολογικά συµπτώµατα, όπως ίλιγγο, κεφαλαλγία, ευερεθιστότητα, ληθαργικότητα, µυαλγίες, άκαµπτη γλώσσα, ασαφή οµιλία, απώλεια ελέγχου του σώµατος (παρόµοια µε µέθη), διπλωπία, απώλεια αντανακλαστικού επιγονατίδας, σπασµούς και κώµα. Συµπτώµατα στο ουροποιητικό µπορεί να εµφανιστούν 1-3 ηµέρες µετά την κατάποση και περιλαµβάνουν κολικούς νεφρού, ολιγουρία, πρωτεϊνουρία και σε σοβαρές περιπτώσεις αιµατουρία και ανεπάρκεια νεφρών. Η βασική αιτία θανάτου είναι η νεφρική ανεπάρκεια και η καταπληξία.

Ακόµη και σε ασθενείς χωρίς οξέα συµπτώµατα, η παρατεταµένη χρήση µπορεί να οδηγήσει σε χρόνια τοξίκωση µε ανορεξία, αίσθηση καύσου, αίσθηση πληρότητας στο επιγάστριο, ήπια διάρροια και σε σοβαρές περιπτώσεις ναυτία, έµετο, έντονη διάρροια, ρήξη και αιµορραγία χειλέων και στοµατικής κοιλότητας, ρήξη συνέχειας του δέρµατος, ερύθηµα, αίσθηση παλµών, αίσθηση βάρους στο στήθος, υπόταση, καρδιακές αρρυθµίες (κολποκοιλιακός αποκλεισµός), ναυτία, επιγάστρια δυσφορία, διαταραχές λειτουργίας ήπατος και νεφρών, αµηνόρροια, εµµηνόπαυση, µειωµένη σπερµατογένεση (βλάβες στο σπερµατογόνο επιθήλιο), συρρίκνωση όρχεων και λευκοπενία (Zhou et al. 1999, Bensky et al. 2004). Σπανιότερα εµφανίζονται θροµβοκυτταροπενία και αναιµία. Επίσης έχουν αναφερθεί αλλεργικές αντιδράσεις µετά από χορήγηση ενέσιµων µορφών του βοτάνου.

 

Το lei gong teng στη δύση

Την τελευταία διετία δηµιουργήθηκε αναβρασµός στα µέσα ενηµέρωσης του δυτικού κόσµου σχετικά µε τις αντικαρκινικές ιδιότητες του lei gong teng, γεγονός που προκλήθηκε από τη δηµοσίευση µιας µελέτης που πραγµατοποιήθηκε στο Masonic Cancer Center του Πανεπιστηµίου της Minnesota (Hingorani & Potter 2012). Πιο συγκεκριµένα βρέθηκε ότι όγκοι καρκίνου του παγκρέατος σε πειραµατόζωα εξαφανίστηκαν µετά από 40 ηµέρες, ακόµα και µετά τη διακοπή της θεραπείας, εντυπωσιάζοντας τους επιστήµονες που συµµετείχαν στο πρόγραµµα. Για τη διερεύνηση των ιδιοτήτων της τριπτολίδης του lei gong teng δηµιουργήθηκε στη Minnesota µια νέα φαρµακευτική εταιρεία (Minneamrita Therapeutics) η οποία ερευνά ένα προϊόν, που βρίσκεται ακόµα στη Φάση 1 (έλεγχος ασφάλειας – safety screening). Το νέο χηµικό φάρµακο που ονοµάστηκε Minnolide (από τις λέξεις Minnesota και triptolide) είναι υδατοδιαλυτό σε αντίθεση µε την τριπτολίδη και φέρεται να έχει εξίσου καλά αποτελέσµατα (Chugh et al. 2012). Δυστυχώς µέχρι στιγµής δεν έχει ανακοινωθεί κάτι σχετικά µε κλινικές µελέτες. Παρόλο που η έρευνα της οµάδας στη Minnesota φαίνεται ότι τάραξε τα νερά της διεθνούς επιστηµονικής κοινότητας, οι αντικαρκινικές δυνατότητες της τριπτολίδης και µάλιστα ειδικά στον καρκίνο του παγκρέατος ήταν ήδη γνωστές εδώ και αρκετά χρόνια, όπως φαίνεται από τις σχετικές κινεζικές (Fu 2013) και µη ανακοινώσεις (Phillips et al. 2007). Σύµφωνα µε τους ερευνητές της δεύτερης δηµοσίευσης η τριπτολίδη φαίνεται ότι παρεµποδίζει τον σχηµατισµό πρωτεϊνών θερµικού σοκ (HSP70s), στην παραγωγή των οποίων οφείλεται σε µεγάλο βαθµό η ανθεκτικότητα των κυττάρων του παγκρεατικού καρκίνου στις χηµειοθεραπείες. Σαν αποτέλεσµα, η τριπτολίδη σε δόσεις 0,2 mg/kg/ηµέρα, για 60 ηµέρες σε πειραµατόζωα µείωσε σηµαντικά τόσο τους παγκρεατικούς όγκους, όσο και τη µετάσταση στα γειτονικά όργανα, συγκριτικά µε την οµάδα µάρτυρα (Phillips et al. 2007).

 

Επίλογος

Το lei gong teng φαίνεται να επιβεβαιώνει για µια ακόµη φορά τις φαρµακευτικές δυνατότητες των τοξικών βοτάνων. Τόσο τα παρασκευάσµατα του βοτάνου (εκχυλίσµατα ξύλου ρίζας ή φύλλων), όσο και οι δραστικές του ουσίες (π.χ. τριπτολίδη) έχουν ήδη βοeski.indd 21 13/03/2015 10:10 ΠΜ 22 ηθήσει σηµαντικά ασθενείς µε δύσκολες παθήσεις και αφήνουν ελπίδες για ακόµα σηµαντικότερα αποτελέσµατα στο άµεσο µέλλον, σε συνδυασµό µε άλλα βότανα ή συµβατές θεραπευτικές µεθόδους.

 

Ευχαριστίες

Ευχαριστούµε θερµά τον καθηγητή Wang Yijun (δντής του Τµήµατος Ρευµατολογίας και Ανοσολογίας του Πανεπιστηµίου Wangjing Hospital of Chinese Medical Science, Πεκίνο) για τη γνώση που µας µετέδωσε σχετικά µε την αντιµετώπιση των συνδρόµων µπι, καθώς και τον φίλο και συνάδελφο Oleg Ananiev για την εξ αποστάσεως αµέριστη βοήθεια του, τόσο από πλευράς κινεζικής βιβλιογραφίας, όσο και προσωπικής επικοινωνίας µε την καθηγήτρια Han, µε τετραετή εµπειρία στη χρήση του lei gong teng για τη θεραπεία της ρευµατοειδούς αρθρίτιδας.

 

Σηµείωση
Το σχέδιο προέρχεται από επεξεργασία του αντίστοιχου σχεδίου στη σελ. 518 του 11ου τόµου του έργου Flora of China (Wu et al. 2008).

 

Αναφορές

1. Bensky, D.,S.Clavey,E.Stoger & A. Gamble.2004.Chinese Herbal Medicine: Materia Medica.EastlandPress,3rdedition.

2. Chugh, R., V.Sangwan,S.P.Patil, V. Dudeja, R. K. Dawra,S. Banerjee, R. J.Schumacher, B. R. Blazar, G. I. Georg,S. M. Vickers & A. K.Saluja.2012. A PreclinicalEvaluation of MinnelideasaTherapeutic Agent AgainstPancreaticCancer.ScienceTranslational Medicine4,156ra139.

3. Fu, Q., Z-Z Jiang & L.-YZhang.2013. ImpairmentofTriptolideon Liver Mitochondria in lsolatedLiverMitochondriaand HL7702CellLine.ChineseJournalof IntegralMedicine19(9),pp.683-688.

4. Hingorani, S. R., J. D.Potter.2012.Pancreas Cancer Meets theThunder God. Science Translational Medicine4,156ps21.

5. Holmes, P. 1997. Jade Remedies: A Chinese Herbal Reference for the West (2 vols). Snow Lotus Pres.

6. Phillips,P. A., V. Dudeja, J. A. McCarroll, D. Borja-Cacho, R. K. Dawra,W. E. Grizzle, S. M. Vickers & A. K. Saluja. 2007. Triptolide Induces Pancreatic Cancer Cell Death via Inhibition of Heat Shock Protein 70.Cancer Research 67,pp.9407-9416.

7. Qin,W-Z. & J.Lin.2005. Advanceof the Research on Tripterygium wilfordii Hookf. to A New Height.Chinese Journal of Integral Medicine 11(2),pp.87-88. 8. Wu, Z.Y., P. H. Raven & D.Y. Hong (eds.). 2008. Flora of China. Vol. 11 (Oxalidaceae through Aceraceae). SciencePress, Beijing, and Missouri Botanical Garden Press, St. Louis.

9. Yang, F.2005.Progressof Botanical Resources,Chemical Ingredientsand Pharmacological Study of Tripterygium Wilfordii. Chinese Journal of Integral Medicine 11(2), pp.89-91.

10. Zhang,L., N. Gong &T. Gu.2005. A Synoptical Introduction of The Clinical Application of Tripterygium Glycosides. Chinese Journal of Integral Medicine 11(2),pp.89-96.

11. Zhou, J., Q.Zhu,X.Yang & F.Zhang.1999.Clinical Observation on Side Effects of Various Tripterygium Wilfordii Preparations . Chinese Journal of Integral Medicine 5(3), pp.171-175.